定义:设 a , b ∈ Z a,b\in\Z a,b∈Z且 a ≠ 0 a\neq0 a̸=0,若 ∃ c ∈ Z \exist c\in\Z ∃c∈Z,使得 b = a c b=ac b=ac,则称 a a a整除 b b b,记为 a ∣ b a|b a∣b. a a a是 b b b的一个因子(factor), b b b是 a a a的倍数(multiple).否则记为 a ∤ b a\nmid b a∤b.
对于 ∀ 0 ≠ a ∈ Z \forall 0\neq a\in\Z ∀0̸=a∈Z,有 ± a ∣ a , ± 1 ∣ a \pm a \mid a , \pm 1 \mid a ±a∣a,±1∣a,称 ± a , ± 1 \pm a,\pm 1 ±a,±1为 a a a的平凡因子.
定理:整除的一些性质:
1.若
b
∣
a
b\mid a
b∣a,则
±
b
∣
±
a
\pm b \mid \pm a
±b∣±a.
2.若
c
∣
b
,
b
∣
a
c\mid b , b \mid a
c∣b,b∣a,则
c
∣
a
c \mid a
c∣a.(整除具有传递性)
3.若
c
∣
a
,
c
∣
b
c\mid a , c \mid b
c∣a,c∣b,则对于
∀
m
,
n
∈
Z
\forall m , n \in \Z
∀m,n∈Z,
c
∣
(
m
a
+
n
b
)
c\mid (ma+nb)
c∣(ma+nb).
3’.若
b
∣
a
i
(
i
=
1
,
2
,
⋯
 
,
n
)
b\mid a_i\quad(i=1,2,\cdots,n)
b∣ai(i=1,2,⋯,n),则对于
∀
m
i
∈
Z
\forall m_i \in \Z
∀mi∈Z,
b
∣
∑
i
=
1
n
a
i
m
i
b\mid \displaystyle \sum_{i=1}^{n}{a_im_i}
b∣i=1∑naimi.
4.若
b
∣
a
,
c
≠
0
b\mid a,c\neq 0
b∣a,c̸=0,则
b
c
∣
a
c
bc\mid ac
bc∣ac.
4’.若
b
c
∣
a
c
,
c
≠
0
bc\mid ac,c\neq 0
bc∣ac,c̸=0,则
b
∣
a
b\mid a
b∣a.
5.若
b
∣
a
,
a
≠
0
b\mid a,a\neq 0
b∣a,a̸=0,则
∣
b
∣
≤
∣
a
∣
\lvert b\rvert \le \lvert a\rvert
∣b∣≤∣a∣.
5’.若
b
∣
a
,
∣
b
∣
>
∣
a
∣
b\mid a,\lvert b\rvert > \lvert a \rvert
b∣a,∣b∣>∣a∣,则
a
=
0
a=0
a=0.
5’’.若
b
∣
a
,
a
∣
b
b\mid a,a\mid b
b∣a,a∣b,则
∣
a
∣
=
∣
b
∣
\lvert a \rvert = \lvert b \rvert
∣a∣=∣b∣,即
a
=
±
b
a=\pm b
a=±b.
一些分解技巧:
a n − b n = ( a − b ) ( a n − 1 + a n − 2 b + ⋯ + a b n − 2 + b n − 1 ) a^n - b^n=(a-b)(a^{n-1}+a^{n-2} b+\cdots+ab^{n-2}+b^{n-1}) an−bn=(a−b)(an−1+an−2b+⋯+abn−2+bn−1)
a n + b n = { ( a + b ) ( a n − 1 − a n − 2 b + ⋯ − a b n − 2 + b n − 1 ) n 为 奇 数 ( a + b ) ( a n − 1 − a n − 2 b + ⋯ − a b n − 2 − b n − 1 ) n 为 偶 数 a^n+b^n=\begin{cases} (a+b)(a^{n-1}-a^{n-2}b+\cdots-ab^{n-2}+b^{n-1})\quad n为奇数 \\ (a+b)(a^{n-1}-a^{n-2}b+\cdots-ab^{n-2}-b^{n-1})\quad n为偶数 \end{cases} an+bn={(a+b)(an−1−an−2b+⋯−abn−2+bn−1)n为奇数(a+b)(an−1−an−2b+⋯−abn−2−bn−1)n为偶数
定理:带余除法(division algorithm):设 a , b ∈ Z , b ≠ 0 a,b\in\Z,b\neq 0 a,b∈Z,b̸=0,则 ∃ ! q , r ∈ Z \exists!q,r\in\Z ∃!q,r∈Z,使得 a = b q + r 0 ≤ r < b a=bq+r\quad 0\le r<b a=bq+r0≤r<b.其中, q q q为 a a a被 b b b除的不完全商, r r r是 a a a被 b b b除的余数(最小非负余数).
证明:存在性:首先设 S = a − b k ∣ k ∈ Z S={a-bk\mid k\in\Z} S=a−bk∣k∈Z,设 T = S ∩ N T=S\cap\N T=S∩N. T T T是非空的,由良序性质, T T T中有最小元 r = a − b q r=a-bq r=a−bq,根据集合 T T T的构造, r ≥ 0 r\ge 0 r≥0.若 r ≥ b r\ge b r≥b,则 r > r − b = a − b q − b = a − b ( q + 1 ) ≥ 0 r>r-b=a-bq-b=a-b(q+1)\ge 0 r>r−b=a−bq−b=a−b(q+1)≥0,与 r r r是 T T T中的最小元矛盾.
唯一性:若 a = b q 1 + r 1 = b q 2 + r 2 a=bq_1+r_1=bq_2+r_2 a=bq1+r1=bq2+r2,则 0 = b ( q 1 − q 2 ) + ( r 1 − r 2 ) 0=b(q_1-q_2)+(r_1-r_2) 0=b(q1−q2)+(r1−r2) r 2 − r 1 = b ( q 1 − q 2 ) r_2-r_1=b(q_1-q_2) r2−r1=b(q1−q2)由整除性质5, r 2 − r 1 = 0 r_2-r_1=0 r2−r1=0,从而 b q 1 = b q 2 bq_1=bq_2 bq1=bq2,由整除性质4, q 1 = q 2 q_1=q_2 q1=q2.
综上, q q q和 r r r是唯一的.
特别地, b ∣ a b\mid a b∣a当且仅当 r = 0 r=0 r=0.
定理:在带余除法中,
q
=
[
a
b
]
,
r
=
a
−
b
[
a
b
]
\displaystyle q=[\frac{a}{b}],r=a-b[\frac{a}{b}]
q=[ba],r=a−b[ba]
推论:若
a
,
b
,
d
∈
Z
,
b
≠
0
a,b,d\in\Z,b\neq 0
a,b,d∈Z,b̸=0,则
∃
!
q
,
r
∈
Z
\exists!q,r\in\Z
∃!q,r∈Z,使得
a
=
b
q
+
r
d
≤
r
<
∣
b
∣
+
d
a=bq+r\quad d\le r<\lvert b\rvert+d
a=bq+rd≤r<∣b∣+d.
定义:最小正余数:令 d = 1 d=1 d=1,使 1 ≤ r < b + 1 1\le r<b+1 1≤r<b+1,即 1 ≤ r ≤ b 1\le r \le b 1≤r≤b.
绝对最小余数:对于 a , b ∈ Z + , ∃ ! q , r ∈ Z a,b\in\Z^+,\exists!q,r\in\Z a,b∈Z+,∃!q,r∈Z,使得 a = b q + r a=bq+r a=bq+r,其中 − b 2 ≤ r ≤ b 2 \displaystyle -\frac{b}{2}\le r\le\frac{b}{2} −2b≤r≤2b
定义:在带余除法中,对于
a
∈
Z
a\in\Z
a∈Z,当
b
=
2
b=2
b=2时,若
r
=
0
r=0
r=0,则称
a
a
a为偶数(even),否则称
a
a
a为奇数(odd).
推广:整数的
b
b
b进制表示:设
1
<
b
∈
Z
1<b\in\Z
1<b∈Z,
∀
a
∈
Z
\forall a\in\Z
∀a∈Z
a
=
r
k
b
k
+
r
k
−
1
b
k
−
1
+
⋯
+
r
1
b
+
r
0
a=r_kb^k+r_{k-1}b^{k-1}+\cdots+r_1b+r_0
a=rkbk+rk−1bk−1+⋯+r1b+r0 其中
r
k
≠
0
,
r
i
(
0
≤
i
≤
k
)
r_k\neq 0,r_i(0\le i \le k)
rk̸=0,ri(0≤i≤k)是在
0
0
0到
b
−
1
b-1
b−1间唯一的整数.
练习:整数 n n n为偶数当且仅当 n − 2 [ n 2 ] = 0 \displaystyle n-2[\frac{n}{2}]=0 n−2[2n]=0.
设 f n f_n fn是第 n n n个Fibonacci数,证明若 m , n ∈ Z + , n ∣ m m,n\in\Z^+,\quad n\mid m m,n∈Z+,n∣m,则 f n ∣ f m f_n\mid f_m fn∣fm.