算法题 有序矩阵中第 K 小的元素

LeetCode 378. 有序矩阵中第 K 小的元素

问题描述

给你一个 n x n 矩阵 matrix,其中每行和每列元素均按升序排序,找出矩阵中第 k 小的元素。

请注意,这是排序后的第 k 小元素,而不是第 k 个不同的元素。

你必须解决这个问题,且必须使用 O(k log n)O(n log n) 的算法。

示例

输入: matrix = [[1,5,9],[10,11,13],[12,13,15]], k = 8
输出: 13
解释: 矩阵中的元素为 [1,5,9,10,11,12,13,13,15],第8小元素是13

输入: matrix = [[-5]], k = 1
输出: -5

约束条件

  • n == matrix.length == matrix[i].length
  • 1 <= n <= 300
  • -10⁹ <= matrix[i][j] <= 10⁹
  • 题目数据保证 matrix 中的所有行和列都按非递减顺序排列
  • 1 <= k <= n²

算法思路

方法一:最小堆

核心思想:利用矩阵的有序,使用最小堆来逐步获取第 k 小的元素。

关键

  1. 最小元素matrix[0][0] 一定是最小的
  2. 候选元素:对于任意元素 matrix[i][j],下一个可能的候选是 matrix[i+1][j]matrix[i][j+1]
  3. 避免重复:记录已经访问过的坐标,防止重复添加

步骤

  1. 创建最小堆,存储 [value, row, col]
  2. 初始化:将 (0, 0) 加入堆和访问集合
  3. 循环 k 次:
    • 弹出堆顶元素
    • 如果是第 k 次弹出,返回该元素值
    • 尝试添加右边 (row, col+1) 和下边 (row+1, col) 的元素到堆中(如果未访问过且坐标有效)

方法二:二分查找

核心思想:在值域 [matrix[0][0], matrix[n-1][n-1]] 中进行二分查找,对于每个候选值 mid,计算矩阵中小于等于 mid 的元素个数。

关键

  1. 有序矩阵的计数:从右上角开始,利用有序在 O(n) 时间内计算 ≤ target 的元素个数
  2. 二分条件:如果 ≤ mid 的元素个数 ≥ k,说明第 k 小元素 ≤ mid

步骤

  1. 设置二分边界:left = matrix[0][0], right = matrix[n-1][n-1]
  2. left < right 时:
    • 计算 mid = left + (right - left) / 2
    • 计算矩阵中 ≤ mid 的元素个数 count
    • 如果 count >= k,则 right = mid
    • 否则 left = mid + 1
  3. 返回 left

方法三:归并排序思想

核心思想:矩阵的每一行是一个有序数组,使用归并排序的思想找到第 k 小元素。

步骤

  1. 创建最小堆,存储 [value, row, col]
  2. 初始化:将每行的第一个元素加入堆
  3. 弹出 k 次,每次弹出后将对应行的下一个元素加入堆
  4. 第 k 次弹出的元素即为答案

代码实现

方法一:最小堆 + 访问集合

import java.util.*;

class Solution {
    /**
     * 有序矩阵中第K小的元素
     * 
     * @param matrix n x n 有序矩阵
     * @param k 第k小的元素
     * @return 第k小的元素值
     */
    public int kthSmallest(int[][] matrix, int k) {
        int n = matrix.length;
        
        // 最小堆:存储 [value, row, col]
        PriorityQueue<int[]> minHeap = new PriorityQueue<>((a, b) -> a[0] - b[0]);
        
        // 访问集合:避免重复添加相同坐标
        boolean[][] visited = new boolean[n][n];
        
        // 初始化:添加左上角元素
        minHeap.offer(new int[]{matrix[0][0], 0, 0});
        visited[0][0] = true;
        
        // BFS搜索k次
        for (int i = 0; i < k; i++) {
            int[] current = minHeap.poll();
            int value = current[0];
            int row = current[1];
            int col = current[2];
            
            // 如果是第k次弹出,返回结果
            if (i == k - 1) {
                return value;
            }
            
            // 尝试添加右边的元素
            if (col + 1 < n && !visited[row][col + 1]) {
                minHeap.offer(new int[]{matrix[row][col + 1], row, col + 1});
                visited[row][col + 1] = true;
            }
            
            // 尝试添加下边的元素
            if (row + 1 < n && !visited[row + 1][col]) {
                minHeap.offer(new int[]{matrix[row + 1][col], row + 1, col});
                visited[row + 1][col] = true;
            }
        }
        
        return -1; 
    }
}

方法二:二分查找

class Solution {
    /**
     * 有序矩阵中第K小的元素
     * 时间复杂度: O(n log(max-min))
     * 
     * @param matrix n x n 有序矩阵
     * @param k 第k小的元素
     * @return 第k小的元素值
     */
    public int kthSmallest(int[][] matrix, int k) {
        int n = matrix.length;
        int left = matrix[0][0];
        int right = matrix[n - 1][n - 1];
        
        while (left < right) {
            int mid = left + (right - left) / 2;
            
            // 计算矩阵中小于等于mid的元素个数
            int count = countLessEqual(matrix, mid, n);
            
            if (count >= k) {
                // 第k小元素在左半部分(包括mid)
                right = mid;
            } else {
                // 第k小元素在右半部分
                left = mid + 1;
            }
        }
        
        return left;
    }
    
    /**
     * 计算有序矩阵中小于等于target的元素个数
     * 从右上角开始遍历,时间复杂度O(n)
     * 
     * @param matrix 有序矩阵
     * @param target 目标值
     * @param n 矩阵维度
     * @return 小于等于target的元素个数
     */
    private int countLessEqual(int[][] matrix, int target, int n) {
        int count = 0;
        int row = 0;
        int col = n - 1; // 从右上角开始
        
        while (row < n && col >= 0) {
            if (matrix[row][col] <= target) {
                // 当前元素及该行左边所有元素都 <= target
                count += col + 1;
                row++; // 移动到下一行
            } else {
                // 当前元素 > target,向左移动
                col--;
            }
        }
        
        return count;
    }
}

方法三:归并排序

import java.util.*;

class Solution {
    /**
     * 有序矩阵中第K小的元素
     * 
     * @param matrix n x n 有序矩阵
     * @param k 第k小的元素
     * @return 第k小的元素值
     */
    public int kthSmallest(int[][] matrix, int k) {
        int n = matrix.length;
        
        // 最小堆:存储 [value, row, col]
        PriorityQueue<int[]> minHeap = new PriorityQueue<>((a, b) -> a[0] - b[0]);
        
        // 初始化:将每行的第一个元素加入堆
        for (int i = 0; i < n; i++) {
            minHeap.offer(new int[]{matrix[i][0], i, 0});
        }
        
        // 弹出k次
        for (int i = 0; i < k - 1; i++) {
            int[] current = minHeap.poll();
            int row = current[1];
            int col = current[2];
            
            // 如果该行还有下一个元素,加入堆
            if (col + 1 < n) {
                minHeap.offer(new int[]{matrix[row][col + 1], row, col + 1});
            }
        }
        
        // 第k次弹出的元素
        return minHeap.poll()[0];
    }
}

算法分析

方法时间复杂度空间复杂度
最小堆O(k log k)O(k)
二分查找O(n log(max-min))O(1)
多路归并O(k log n)O(n)

算法过程

matrix = [[1,5,9],[10,11,13],[12,13,15]], k = 8

二分查找:

  1. 初始边界left = 1, right = 15
  2. 第1轮mid = 8
    • 计算 ≤ 8 的元素个数:4 (1,5,9中1,5;10,11,13中无;12,13,15中无)
    • count = 4 < 8left = 9
  3. 第2轮mid = 12
    • 计算 ≤ 12 的元素个数:6 (1,5,9;10,11;12)
    • count = 6 < 8left = 13
  4. 第3轮mid = 13
    • 计算 ≤ 13 的元素个数:8 (1,5,9;10,11,13;12,13)
    • count = 8 >= 8right = 13
  5. 终止left = right = 13,返回 13

测试用例

public static void main(String[] args) {
    Solution solution = new Solution();
    
    // 测试用例1:标准示例
    int[][] matrix1 = {{1, 5, 9}, {10, 11, 13}, {12, 13, 15}};
    System.out.println("Test 1: " + solution.kthSmallest(matrix1, 8)); // 13
    
    // 测试用例2:单元素矩阵
    int[][] matrix2 = {{-5}};
    System.out.println("Test 2: " + solution.kthSmallest(matrix2, 1)); // -5
    
    // 测试用例3:2x2矩阵
    int[][] matrix3 = {{1, 2}, {3, 4}};
    System.out.println("Test 3: " + solution.kthSmallest(matrix3, 3)); // 3
    
    // 测试用例4:包含重复元素
    int[][] matrix4 = {{1, 2, 2}, {2, 3, 3}, {3, 4, 4}};
    System.out.println("Test 4: " + solution.kthSmallest(matrix4, 5)); // 3
    
    // 测试用例5:k=1(最小元素)
    int[][] matrix5 = {{1, 5, 9}, {10, 11, 13}, {12, 13, 15}};
    System.out.println("Test 5: " + solution.kthSmallest(matrix5, 1)); // 1
    
    // 测试用例6:k=n²(最大元素)
    int[][] matrix6 = {{1, 5, 9}, {10, 11, 13}, {12, 13, 15}};
    System.out.println("Test 6: " + solution.kthSmallest(matrix6, 9)); // 15
    
    // 测试用例7:负数矩阵
    int[][] matrix7 = {{-5, -4}, {-3, -2}};
    System.out.println("Test 7: " + solution.kthSmallest(matrix7, 3)); // -3
    
    // 测试用例8:3x3全相同
    int[][] matrix8 = {{5, 5, 5}, {5, 5, 5}, {5, 5, 5}};
    System.out.println("Test 8: " + solution.kthSmallest(matrix8, 5)); // 5
    
    // 测试用例9:严格递增矩阵
    int[][] matrix9 = {{1, 4, 7}, {2, 5, 8}, {3, 6, 9}};
    System.out.println("Test 9: " + solution.kthSmallest(matrix9, 5)); // 5
}

关键点

  1. 有序矩阵

    • 每行从左到右升序
    • 每列从上到下升序
    • matrix[i][j] <= matrix[i][j+1]matrix[i][j] <= matrix[i+1][j]
  2. countLessEqual

    • 从右上角开始,利用有序
    • 时间复杂度 O(n),而不是 O(n²)
  3. 二分查找的边界

    • 使用 left < right 而不是 left <= right
    • count >= k 时,right = mid(包含 mid)
    • count < k 时,left = mid + 1(排除 mid)
  4. 重复元素

    • 要求第 k 小元素,不是第 k 个不同元素
    • 重复元素需要全部计数

常见问题

  1. 为什么二分查找能找到确切的矩阵元素?

    • 最终的 left 一定是矩阵中存在的元素
    • count >= k 时保留 mid,确保不会跳过真实存在的元素
  2. countLessEqual 为什么从右上角开始?

    • 右上角是每行的最大值,判断整行是否都 ≤ target
    • 如果 matrix[row][col] <= target,则该行左边所有元素都 ≤ target
评论
添加红包

请填写红包祝福语或标题

红包个数最小为10个

红包金额最低5元

当前余额3.43前往充值 >
需支付:10.00
成就一亿技术人!
领取后你会自动成为博主和红包主的粉丝 规则
hope_wisdom
发出的红包
实付
使用余额支付
点击重新获取
扫码支付
钱包余额 0

抵扣说明:

1.余额是钱包充值的虚拟货币,按照1:1的比例进行支付金额的抵扣。
2.余额无法直接购买下载,可以购买VIP、付费专栏及课程。

余额充值