创建型设计模式主要处理对象的创建机制,试图以适合当前情况的方式创建对象。以下是五种主要的创建型模式及其角色关系图和C++实现示例。
1. 单例模式 (Singleton Pattern)
目的:确保一个类只有一个实例,并提供一个全局访问点。
角色关系图
[Client] --> [Singleton]
|
|-- getInstance()
|-- otherOperation()
C++ 实现
#include <iostream>
#include <mutex>
class Singleton {
private:
static Singleton* instance;
static std::mutex mtx;
// 私有构造函数防止外部实例化
Singleton() {}
public:
// 删除拷贝构造函数和赋值操作符
Singleton(const Singleton&) = delete;
Singleton& operator=(const Singleton&) = delete;
static Singleton* getInstance() {
std::lock_guard<std::mutex> lock(mtx);
if (instance == nullptr) {
instance = new Singleton();
}
return instance;
}
void doSomething() {
std::cout << "Doing something..." << std::endl;
}
};
// 静态成员初始化
Singleton* Singleton::instance = nullptr;
std::mutex Singleton::mtx;
int main() {
Singleton* s1 = Singleton::getInstance();
Singleton* s2 = Singleton::getInstance();
std::cout << "s1 address: " << s1 << std::endl;
std::cout << "s2 address: " << s2 << std::endl; // 输出相同地址
s1->doSomething();
return 0;
}
2. 工厂方法模式 (Factory Method Pattern)
目的:定义一个创建对象的接口,但让子类决定实例化哪个类。
角色关系图
[Creator] <|-- [ConcreteCreator]
| |
| |-- factoryMethod()
|-- otherOperation()
[Product] <|-- [ConcreteProduct]
C++ 实现
#include <iostream>
#include <memory>
// 产品接口
class Product {
public:
virtual ~Product() {}
virtual void operation() = 0;
};
// 具体产品A
class ConcreteProductA : public Product {
public:
void operation() override {
std::cout << "ConcreteProductA operation" << std::endl;
}
};
// 具体产品B
class ConcreteProductB : public Product {
public:
void operation() override {
std::cout << "ConcreteProductB operation" << std::endl;
}
};
// 创建者抽象类
class Creator {
public:
virtual ~Creator() {}
virtual std::unique_ptr<Product> factoryMethod() = 0;
void someOperation() {
auto product = factoryMethod();
product->operation();
}
};
// 具体创建者A
class ConcreteCreatorA : public Creator {
public:
std::unique_ptr<Product> factoryMethod() override {
return std::make_unique<ConcreteProductA>();
}
};
// 具体创建者B
class ConcreteCreatorB : public Creator {
public:
std::unique_ptr<Product> factoryMethod() override {
return std::make_unique<ConcreteProductB>();
}
};
int main() {
std::unique_ptr<Creator> creatorA = std::make_unique<ConcreteCreatorA>();
creatorA->someOperation();
std::unique_ptr<Creator> creatorB = std::make_unique<ConcreteCreatorB>();
creatorB->someOperation();
return 0;
}
3. 抽象工厂模式 (Abstract Factory Pattern)
目的:提供一个接口,用于创建相关或依赖对象的家族,而不需要明确指定具体类。
角色关系图
[AbstractFactory] <|-- [ConcreteFactory1]
| [ConcreteFactory2]
|
|-- createProductA()
|-- createProductB()
[AbstractProductA] <|-- [ProductA1]
| [ProductA2]
[AbstractProductB] <|-- [ProductB1]
[ProductB2]
C++ 实现
#include <iostream>
#include <memory>
// 抽象产品A
class AbstractProductA {
public:
virtual ~AbstractProductA() {}
virtual void operationA() = 0;
};
// 具体产品A1
class ProductA1 : public AbstractProductA {
public:
void operationA() override {
std::cout << "ProductA1 operation" << std::endl;
}
};
// 具体产品A2
class ProductA2 : public AbstractProductA {
public:
void operationA() override {
std::cout << "ProductA2 operation" << std::endl;
}
};
// 抽象产品B
class AbstractProductB {
public:
virtual ~AbstractProductB() {}
virtual void operationB() = 0;
};
// 具体产品B1
class ProductB1 : public AbstractProductB {
public:
void operationB() override {
std::cout << "ProductB1 operation" << std::endl;
}
};
// 具体产品B2
class ProductB2 : public AbstractProductB {
public:
void operationB() override {
std::cout << "ProductB2 operation" << std::endl;
}
};
// 抽象工厂
class AbstractFactory {
public:
virtual ~AbstractFactory() {}
virtual std::unique_ptr<AbstractProductA> createProductA() = 0;
virtual std::unique_ptr<AbstractProductB> createProductB() = 0;
};
// 具体工厂1
class ConcreteFactory1 : public AbstractFactory {
public:
std::unique_ptr<AbstractProductA> createProductA() override {
return std::make_unique<ProductA1>();
}
std::unique_ptr<AbstractProductB> createProductB() override {
return std::make_unique<ProductB1>();
}
};
// 具体工厂2
class ConcreteFactory2 : public AbstractFactory {
public:
std::unique_ptr<AbstractProductA> createProductA() override {
return std::make_unique<ProductA2>();
}
std::unique_ptr<AbstractProductB> createProductB() override {
return std::make_unique<ProductB2>();
}
};
int main() {
std::unique_ptr<AbstractFactory> factory1 = std::make_unique<ConcreteFactory1>();
auto productA1 = factory1->createProductA();
auto productB1 = factory1->createProductB();
productA1->operationA();
productB1->operationB();
std::unique_ptr<AbstractFactory> factory2 = std::make_unique<ConcreteFactory2>();
auto productA2 = factory2->createProductA();
auto productB2 = factory2->createProductB();
productA2->operationA();
productB2->operationB();
return 0;
}
4. 建造者模式 (Builder Pattern)
目的:将一个复杂对象的构建与其表示分离,使得同样的构建过程可以创建不同的表示。
角色关系图
[Director] --> [Builder]
|
|-- construct()
[Builder] <|-- [ConcreteBuilder]
| |
| |-- buildPart()
|-- getResult()
[Product]
C++ 实现
#include <iostream>
#include <memory>
#include <string>
#include <vector>
// 产品类
class Product {
private:
std::vector<std::string> parts;
public:
void addPart(const std::string& part) {
parts.push_back(part);
}
void show() const {
std::cout << "Product parts: " << std::endl;
for (const auto& part : parts) {
std::cout << "- " << part << std::endl;
}
}
};
// 抽象建造者
class Builder {
public:
virtual ~Builder() {}
virtual void buildPartA() = 0;
virtual void buildPartB() = 0;
virtual void buildPartC() = 0;
virtual std::unique_ptr<Product> getResult() = 0;
};
// 具体建造者
class ConcreteBuilder : public Builder {
private:
std::unique_ptr<Product> product;
public:
ConcreteBuilder() : product(std::make_unique<Product>()) {}
void buildPartA() override {
product->addPart("Part A");
}
void buildPartB() override {
product->addPart("Part B");
}
void buildPartC() override {
product->addPart("Part C");
}
std::unique_ptr<Product> getResult() override {
return std::move(product);
}
};
// 指挥者
class Director {
public:
void construct(Builder& builder) {
builder.buildPartA();
builder.buildPartB();
builder.buildPartC();
}
};
int main() {
ConcreteBuilder builder;
Director director;
director.construct(builder);
auto product = builder.getResult();
product->show();
return 0;
}
5. 原型模式 (Prototype Pattern)
目的:通过复制现有对象来创建新对象,而不是新建。
角色关系图
[Client] --> [Prototype]
|
|-- clone()
[Prototype] <|-- [ConcretePrototype]
C++ 实现
#include <iostream>
#include <memory>
#include <string>
// 原型接口
class Prototype {
public:
virtual ~Prototype() {}
virtual std::unique_ptr<Prototype> clone() const = 0;
virtual void printInfo() const = 0;
virtual void setValue(int value) = 0;
};
// 具体原型
class ConcretePrototype : public Prototype {
private:
int value;
std::string name;
public:
ConcretePrototype(int val, const std::string& n) : value(val), name(n) {}
std::unique_ptr<Prototype> clone() const override {
return std::make_unique<ConcretePrototype>(*this);
}
void printInfo() const override {
std::cout << "ConcretePrototype: " << name << ", value = " << value << std::endl;
}
void setValue(int val) override {
value = val;
}
};
int main() {
std::unique_ptr<Prototype> original = std::make_unique<ConcretePrototype>(10, "Original");
std::cout << "Original: ";
original->printInfo();
// 克隆对象
std::unique_ptr<Prototype> clone = original->clone();
clone->setValue(20);
std::cout << "Clone: ";
clone->printInfo();
std::cout << "Original after cloning: ";
original->printInfo(); // 原始对象不受影响
return 0;
}
以上是五种主要的创建型设计模式的C++实现示例。